We hadden het over de oproep om de vrijheid te gedenken. De aansporing had dit jaar een wrange lading gekregen door de herkomst ervan.
“Iemand schreef: Niet naar een terras mogen is niet hetzelfde als naar een concentratiekamp afgevoerd te worden,” hoorde ik.
“Mijn hart doet zeer,” zei ik, “mijn ziel brandt.” Ik probeerde mijn woorden nauwkeurig te formuleren – meer dan ooit was zorgvuldigheid geboden. “Dat deze dag – uitgerekend deze dag, gegijzeld en gekneveld is door de eigentijdse gelijken van hen die ze veroorzaakt hebben, die Madagascar als een geest uit de fles oproepen.”
We waren stil, als opmaat naar de twee minuten van vanavond. Dan herinnerde ik me een citaat dat ik deze dag gelezen had. Derdehands, weliswaar, maar alleszeggend.
Je mag mijn beste vriendje blijven op twee voorwaarden: ten eerste, vergeet dat ik Joods ben en ten tweede, vergeet nooit dat ik Joods ben.
Vergeten, maar nooit vergeten.
Mowl 